İngiltere’de Yaşamak: İngiltere’de Araba Almak

İngiltere’de araba almak konusunda ilk senesinde iki araba değiştirmiş birisi olarak tecrübelerimi yazmak istiyordum, sonunda boş vakit bulabildim. Eğer Londra gibi ulaşım ağının gelişmiş olduğu bir şehirde yaşamıyorsanız İngiltere’de yaşamak için (ABD’de olduğu kadar olmasa da) araba gerekli. Hele ki şehir merkezi yerine şehir dışında bir kasabada bahçeli bir evim (ya da kilise, okumadıysanız bir bakın) olsun diyenlerden iseniz. Gerekliden kastım araba sahibi olmanın işinizi kolaylaştırması. Yoksa her şehirde gelişmiş bir raylı sistem olmasa bile her bölgeye ulaşan otobüs ağı var.

İngiltere’de Araba Almak

“Tax it or lose it.”

           gov.uk

Sosyal medyada okuyabileceğimiz gibi insanımızın yurt dışında ki araba fiyatları ile ülkemiz araba fiyatları kıyaslamasına haklı bir serzenişi var. Burada arabalar gerçekten çok ucuz. Benim burada ki ilk arabam 1200 Pounda aldığım Mazda 6 idi. Yani hemen hemen bir asgari ücret. Aynı model, aynı kilometre aracın Türkiye fiyatı 35.000-40.000 liralarda dolaşıyordu yanlış hatırlamıyorsam. Kaç asgari ücret eder bilmiyorum. Ülkemizde arabalara ödediğimiz ücret gerçekten sinir bozarken İngiltere’de araba almak oldukça ucuz. Hatta 300-400 pound aralığında yığınla araba bulabilirsiniz hatta zaman içinde kendinizi Porsche mu alsam diye düşünürken bulabilirsiniz.

Arama Motorları

İngiltere’de araba almak isteyenlerin en çok ziyaret ettikleri siteler autotrader, ve motors. Ben autotrader kullandım şu ana kadar. Siteye posta kodunuzu yazdıktan sonra istediğiniz markaların modellerine bakabilirsiniz.

Autotrader hem galerilerin hem özel (private seller) satıcıların ilanlarının yayınlandığı bir site. Ben iki arabamı da daha güvenli olacağını düşünerek galeriden aldım. Aslında ikinci arabayı özel satıcıdan almak istiyordum ancak elimdekini satmam gerektiğinden galeriyi tercih ettim. Özel satıcılardan araba almaktan korkmayın derim. Özellikle satıcısı İngiliz ise (ne yazık ki İngilizlerin tanıdığım en dürüst millet olduğunu itiraf ediyorum) muhtemelen araç temizdir. Türkiye’de olduğu gibi, eğer arabalardan anlamıyorsanız, yanınızda anlayan birinin olması işinize yarar.

İngiltere’de araba almak, satmak ya da değiş tokuş (part exchange) niyetindeyseniz mutlaka pazarlık yapın. Arabanızı galeriye satarken muhtemelen piyasa fiyatının yarısını önereceklerdir. Benim Mazda 6 için 600 Pound önerdiler. Biraz pazarlıkla fiyatı yukarıya çektirdim. Yine de aldığımdan daha ucuza gitti ama yeni arabayı çok sevdiğimden kabul ettim.

Yol Vergisi ve Trafik Sigortası

Türkçeye nasıl çevrileceğinden emin olmamakla birlikte “road tax”, yol vergisi, ödemeniz gereken ilk vergi. Aldığınız arabanın yaşına, motoruna göre ödenecek tutar değişiyor. Autotrader ilanlarında aracın road tax ödeme miktarı gösteriliyor. Benim ilk arabam Mazda 6 2.0 benzin için yıllık ödediğim tutar 190 Pound iken şimdi ki 1.6 dizel arabam için ödediğim yıllık vergi, eco dizel olmasından dolayı, sadece 20 Pound. 170 Pound ne fark edecek demeyin öküz alınır o paraya.

Arabaların fiyatları yüzümüzü güldürmesine rağmen bir araba parası da trafik sigortasına vermek içimize oturuyor. Burada ödeyeceğiniz trafik sigortası kabaca 700 ile 1100 pound arasında olacaktır, hazırlıklı olun. Google aramasıyla trafik sigortası alabileceğiniz sitelere ulaşabilirsiniz. Benim kullandığım site ise confused. Kimi firmalar size black box isteyip istemediğinizi soruyor. Black box adından da anlaşılacağı gibi siyah bir kutu. Kutuyu aracınıza bağlıyorsunuz, ve bu küçük casus bir kaç ay boyunca kullanım bilgilerinizi (hız, km vs) firmaya yolluyor. Bir kaç aylık dönemin sonunda ise kutuyu paketleyip firmaya geri yolluyorsunuz. Firmaların black box teklifini kabul etmek trafik sigortası ücretini aşağı çekiyor.

Eğer Londra’da merkezde araba kullanmak isterseniz ek olarak “congestion charge” denilen bir ödeme yapmanız gerekiyor. Pazartesi-cuma arasında 07:00-18:00 saatlerinde “charging zone” bölgesinde araba kullanırsanız günlük ödemeniz gereken tutar 11.5 Pound. Hoş sürpriz değil mi?

Şunu da belirteyim, hem road tax hem trafik sigortası için aylık ve yıllık ödeme opsiyonları mevcut. Tabi ki dünyanın işleyişi gereği peşin ödemek daha ucuz.

Araç Garantileri

Ek olarak, hemen hemen her galeri 6 ile 12 ay arasında sattıkları arabaya garanti veriyor. Kimi garantilere yolda kalma da dahil. Eşim bir kere Mazda 6 ile yolda kaldı. Motordan tuhaf sesler gelmesi üzerine aracı güvenlik şeridine (hard shoulder) çekip garantiyi aramış. İngiliz sistemine gerçekten hayran olmamak ve biz de neden diye sormamak mümkün değil. Telefonda ki bayan eşime güvende olup olmadığını, eğer huzursuz hissediyorsa polisi arayabileceğini, en kısa sürede araç çekim ekibinin orada olacağını, bir sorun ile karşılaşması halinde hemen telefon etmesini tembihlemiş ve ilk konuşmayı takiben her 15 dakikada bir kontrol amaçlı aramaya devam etmiş. Daha telefonu kapatmadan bir polis devriyesi aracın yanına gelmiş ve iyi olup olmadığını isterse kalabileceklerini söylemişler. Bu arada bahsettiğim garantiyi galeriden bağımsız olarak da alabilirsiniz. Araç garantisine ya da sigortasına yol yardımı dahil değilse ekletebilirsiniz. Sanırım garanti firmaları içinde Warrantywise ve AA en meşhurları.

Prosedürler

İngiltere’de araba almak ve ya satmak için notere ihtiyacınız yok. Alım-satım işlemi VC5 denilen bir formun doldurulup DVLA denilen ilgili kuruma postalanması ile tamamlanıyor. Form üstünde yapılması gerekenler adım adım yazılı. Bu yüzden ruhsatın ve araç evraklarının arabada bırakılmaması gerekiyor. Zaten polis sormadığından ruhsatı arabada taşımaya gerek yok.

Aracınızın vergisini ödemeden ve aracınızı sigortalamadan kullanamazsınız. O yüzden aracınızı almadan önce ödemelerinizi yapmanızı tavsiye ederim. Aracın vergisini DVLA sitesinden online olarak ya da postaneden yapabilirsiniz.

M.O.T Yani Muayene

Aracınız bir traktör ya da klasik bir Aston Martin değil ise ve 3 yaşından büyük ise yıllık muayene yaptırmak durumundasınız. İngiltere’de MOT olarak geçiyor ve yaklaşık 50-60 pound tutuyor. Benim gördüğüm en güzel web sitesi olan gov.uk adresinden aracın en son muayenesinin ne zaman yapıldığını ve aracın muayene geçmişini görebilirsiniz. Eğer autotraderdan ya da diğer sitelerden bir araç beğenirseniz plakası ile MOT tarihçesine bu siteden bakın derim. Aracın durumu ile ilgili önemli bilgiler yer alıyor.

İngiltere’de Trafik

İngiltere’de trafik bildiğiniz gibi solda akıyor ve direksiyonlar haliyle sağ tarafta. İlk başlarda yanlışlıkla direksiyon koltuğu yerine ters tarafa yani yolcu koltuğuna oturabilirsiniz. Ya da benim yaptığım gibi yolcu koltuğu sanıp uber sürücüsünün kapısını açmaya çalışıp adamın size tuhaf tuhaf bakmasına sebep olabilirsiniz. Bizim gibi her vites değiştirmek istediğinizde sağ elinizle kapıyı da yumruklayabilirsiniz. Dostoyevskinin dediği gibi insan her şeye alışıyor, kısa sürede sol elle vites değiştirmeye, trafik yönüne alışırsınız.

İngiltere’de araba kullanmak ise Türkiye’ye kıyasla oldukça kolay. Bunun ana sebebi tabi ki kullanıcılar. Korna sesinin azlığına hayret edeceksiniz. Benim korna sesi duymadığım haftalar oldu. En son ne zaman korna sesi duyduğumu hatırlamıyorum. İnsanlar anlayışlı ve saygı gösterisi üst seviyede, kurallar da titizlikle takip ediliyor. Özellikle yayalara ve bisiklet kullanıcılarına karşı insanlar oldukça dikkatli. Ne yazık ki gözlemlerime dayanarak söylüyorum ne zaman kurallara uymayan, yayaya yol vermeyen, korna çalan bir araç görsem içinden çıkan İngiliz değildi.

Diğer dikkatimi çeken şey ise üstü açık arabaların fazlalığı. Burada ki kadar üstü açık arabayı ne İspanya’da ne İtalya’da gördüm. Güneş yok ama sanırım İngilizler varmış gibi davranmayı seviyorlar.

Türkiye ehliyetiniz ile İngiltere’de bir yıl araç kullanabilirsiniz ancak bir yılın sonunda İngiliz ehliyeti almak durumundasınız ve yeniden yazılı sınava gireceksiniz ve pratiğiniz ölçülecek. Ben araç kullanmadığım için henüz almadım. Aldığım zaman başımdan geçenleri anlatacağım.

İngiltere’de araba almak ile ilgili söyleyebileceklerim bu kadar. Eksik, yanlış bir bölüm olduğunu düşünürseniz yorum bırakın. Kazasız belasız yolculuklar.